Bạn sẽ chẳng biết rằng chính bản thân mình cũng có nguy cơ mắc ung thư vú khi đọc xong bài viết dưới đây!
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) mới đây đã công bố ung thư vú trở thành căn bệnh có tỷ lệ mắc vượt qua cả ung thư phổi. Không chỉ nữ giới mà nam giới cũng có nguy cơ mắc phải căn bệnh này. Nhưng nhìn chung, bệnh vẫn chủ yếu thường gặp ở phái nữ nhiều hơn.
Dấu hiệu đầu tiên để nhận biết bệnh ung thư vú ở nữ giới chính là khối u cục nổi lên trên ngực. Ban đầu, khối u này không gây đau, ngứa gì nên dễ bị bỏ qua. Tuy nhiên, việc chủ động đi khám để tìm ra bệnh từ sớm sẽ giúp tăng cơ hội chữa khỏi bệnh cao hơn.
Dưới đây là 5 nhóm người có khả năng mắc ung thư vú rất cao, cần chủ động đi khám để tầm soát bệnh từ sớm.
1. Người có t.iền sử gia đình mắc ung thư vú
Yếu tố gen di truyền có thể là tác nhân đầu tiên khiến một người khỏe mạnh lại được chẩn đoán mắc bệnh ung thư. Nếu trong gia đình bạn có người mắc bệnh ung thư vú thì bạn nên đến bệnh viện để chụp nhũ ảnh thường xuyên. Bởi ung thư vú cũng là một căn bệnh có yếu tố di truyền rất cao.
2. Người thường ăn nhiều chất béo
Những cô nàng thuộc “team mê thịt” nên chú ý vì chế độ ăn có quá nhiều chất béo trong thời gian dài sẽ làm tăng nguy cơ mắc ung thư vú rất cao. Hãy chủ động tới bệnh viện để kiểm tra sức khỏe thường xuyên.
3. Người bị béo phì
Béo phì là dấu hiệu đặc trưng của bệnh ung thư chứ không riêng gì ung thư vú. Do cơ thể suy giảm hệ miễn dịch sau khi có khối u xuất hiện nên sức đề kháng cũng bị ảnh hưởng. Điều này khiến cho người ngợm trở nên trì trệ, ì ạch, dẫn đến tình trạng béo phì.
4. Người dậy thì sớm hoặc mãn kinh muộn
Các chuyên gia cho rằng, khi bạn tiếp xúc với hormone estrogen và progesterone quá lâu thì nó có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư vú. Bạn có thể nhận biết điều này thông qua những đối tượng nữ giới dậy thì sớm trước 12 t.uổi hoặc những người mãn kinh muộn sau 55 t.uổi. Đây là 2 trong số những đối tượng có tỷ lệ mắc bệnh ung thư vú cao hàng đầu hiện nay.
5. Người hút t.huốc l.á thường xuyên
Nữ giới hút t.huốc l.á lâu năm có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe vùng “núi đôi” của mình. Vì vậy, cần chủ động tới bệnh viện khám định kỳ và từ bỏ thói quen này càng sớm càng tốt.
Những công cụ mới giúp chẩn đoán sớm ung thư vú
Theo tổ chức Nghiên cứu ung thư Vương quốc Anh (CRUK), việc tìm ra những phương pháp giúp phát hiện ung thư ở giai đoạn sớm mang lại cơ hội lớn nhất để cứu sống bệnh nhân.
Vì lý do này, các nhà khoa học không ngừng nghiên cứu những công cụ tầm soát ung thư vú mới để nâng cao triển vọng chữa trị cho bệnh nhân.
So với chụp nhũ ảnh 2D (trái), chụp nhũ ảnh 3D (phải) giúp bác sĩ phát hiện khối u dễ dàng và chính xác hơn. Ảnh: Prevention
Chụp nhũ ảnh 3D
Chụp nhũ ảnh tiêu chuẩn (Mammography, còn gọi là chụp X-quang tuyến vú) sử dụng 2 ảnh chụp X-quang mỗi bên ngực để tạo thành một bức ảnh 2D. Trong khi đó, chụp nhũ ảnh 3D mang đến hình ảnh chi tiết hơn về tình trạng ngực của bệnh nhân. Ở kỹ thuật này, máy X-quang xoay quanh bầu ngực để chụp nhiều ảnh, sau đó kết hợp lại thành một ảnh 3D.
Nghiên cứu đăng trên Tạp chí JAMA Oncology năm 2019 cho thấy chụp nhũ ảnh 3D giúp tăng 40% khả năng phát hiện ung thư vú, kể cả những khối u nhỏ, so với cách chụp nhũ ảnh thông thường và giảm sai số trong chẩn đoán. Hơn nữa, kỹ thuật mới còn có hiệu quả phát hiện ung thư vú tốt hơn ở những chị em có mô ngực dày vốn khó phát hiện qua ảnh chụp X-quang. Theo nghiên cứu đăng trên Tạp chí Radiology, chụp nhũ ảnh 3D cũng giúp giảm một nửa số ca làm sinh thiết mô ngực không cần thiết.
Áo ngực “thông minh”
Với ý tưởng dùng công nghệ thiết bị đeo và cấy ghép để tầm soát ung thư vú, các chuyên gia tại ại học Stanford (Mỹ) đã sáng chế một loại áo ngực “thông minh” có khả năng phát hiện sớm dấu hiệu ung thư. Nhờ được trang bị các cảm biến nhiệt, loại áo này có thể giám sát sự tăng nhiệt ở mô vú, một dấu hiệu tiềm ẩn của ung thư. Khi phát hiện nhiệt độ tăng cao bất thường, áo sẽ gửi cảnh báo tới ứng dụng đi kèm trên điện thoại thông minh để nhắc người mặc nhanh chóng đi khám.
Xét nghiệm m.áu
Các xét nghiệm m.áu đơn giản, gọi là sinh thiết lỏng, có thể là yếu tố then chốt giúp nhận diện ung thư vú ở giai đoạn đầu, trước khi bệnh nhân biểu hiện các triệu chứng. Phương pháp chẩn đoán ít xâm lấn này tập trung kiểm tra các dấu hiệu ung thư vú khác nhau như: các đoạn ADN do khối u thải ra trong m.áu, những thay đổi ADN do ung thư gây ra, prôtêin do khối u tiết ra và những thay đổi trong tiểu cầu.
ơn cử, nhóm nghiên cứu do Giáo sư Jacqui Shaw dẫn đầu tại ại học Leicester (Anh) đang phát triển một loại xét nghiệm m.áu có thể phát hiện lên tới 50 đột biến gien khác nhau và nếu một phụ nữ có nhiều đột biến gien trong số này thì đó là dấu hiệu đã mắc ung thư vú.
Tầm soát bằng công nghệ AI
ể đảm bảo tính chính xác, kết quả chụp nhũ ảnh thường được 2 bác sĩ xem xét, nhưng sai sót trong chẩn đoán ung thư vẫn xảy ra. Trong khi đó, nghiên cứu cho thấy việc dùng phần mềm trí tuệ nhân tạo (AI) có thể giúp giảm thiểu nguy cơ này. Lý do là chúng được thiết kế để nhận diện chính xác khối u trên những bức ảnh chụp X-quang vú.
Theo một nghiên cứu hồi tháng 11-2020, công cụ tầm soát AI mang tên Mia khi thay thế một trong hai bác sĩ để xem 40.000 hình ảnh chụp X-quang ngực đã nhận diện ung thư vú chính xác tương đương kết quả chẩn đoán của 2 bác sĩ. Một nghiên cứu khác đăng trên Tạp chí Nature sau đó còn chứng thực AI tầm soát ung thư vú dựa trên nhũ ảnh của 29.000 phụ nữ đúng như kết quả của 2 bác sĩ cộng lại.
Xét nghiệm hơi thở và nước mắt
Hóa chất là những chỉ dấu ung thư vú được thải ra trong hơi thở và nước mắt của chúng ta. “Tế bào ung thư có quá trình chuyển hóa khác với tế bào khỏe mạnh. Chúng sử dụng thức ăn theo cách thức khác với tế bào thông thường và tạo ra các chất thải khác nhau bay hơi khỏi phổi và có thể phát hiện được từ hơi thở. iều này tương tự với nước mắt” – Tiến sĩ David Crosby thuộc CRUK giải thích.
Còn Tiến sĩ Linda Hovanessian Larsen tại ại học Nam California (Mỹ) thì cho biết so với phụ nữ khỏe mạnh, phụ nữ bị ung thư vú có sự biến động khác thường về các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOC) trong hơi thở. Vì thế, nhóm của bà đang phát triển một xét nghiệm hơi thở tên là BreathLink. Theo đó, người dùng thổi hơi vào một túi và mẫu hơi thở sẽ được phân tích thông qua quy trình gọi là sắc ký khí – kỹ thuật giúp tách và nhận diện các thành phần VOC. Thử nghiệm cách chẩn đoán đơn giản, không đau và chi phí thấp này trên 593 phụ nữ cho thấy BreathLink nhận diện chính xác 83% trường hợp ung thư, tương đương kết quả chẩn đoán bằng chụp nhũ ảnh và sinh thiết mô vú.
Gần đây, các nhà khoa học Nhật Bản cũng phát triển xét nghiệm TearExo để tìm dấu hiệu ung thư vú trong nước mắt của bệnh nhân. Xét nghiệm sử dụng một thiết bị đặc biệt để truy vết exosomes – những phân tử chứa đầy prôtêin và các đoạn ADN được cho là thúc đẩy tế bào ung thư phát triển.
