Theo các bác sĩ nội tiết, chuyển hoá, sau Tết là thời điểm các bệnh nhân bị rối loạn chuyển hoá dồn dập vào viện vì các biến chứng của bệnh.
Thử thách của bệnh nhân
Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Huy Cường – Phòng khám Nội tiết 131 Thái Hà cho biết hầu như năm nào cũng vậy vào dịp sau Tết là hàng loạt bệnh nhân đái tháo đường phải cầu cứu bác sĩ với đủ các bệnh lý, đặc biệt là tình trạng tăng đường huyết thậm chí có biến chứng.
Ví dụ như trường hợp của ông Nguyễn Đoàn M. 57 t.uổi, Tây Hồ, Hà Nội là bệnh nhân của bác sĩ Cường. Ông M. đã hai lần vào viện cấp cứu vì tăng đường huyết. Một lần cách đây 4 năm vào dịp cưới con gái và lần thứ 2 là Tết năm ngoái. Do bận chúc Tết, ăn uống với bạn bè ông M. quên hẳn việc đo đường huyết hàng ngày của mình. Đặc biệt ông chủ quan nghĩ rằng đường huyết thời gian trước của mình ổn định. Kết quả, mùng 2 Tết ông thấy người mệt, nhức đầu và mờ mắt. Khi ngủ trưa dậy ông thấy đầu như bị t.iền đình. Ông vội vàng tìm bác sĩ và kết quả đường m.áu của ông lên tới 16 mmol/l dù lúc đó là đầu giờ chiều.
Bác sĩ Cường cho biết ngày Tết được xem là thử thách của bệnh nhân đái tháo đường và không phải ai cũng có thể bước qua. Với tình hình dịch bệnh như hiện tại thì người bệnh đái tháo đường càng phải đặc biệt chú ý tới sức khoẻ của mình, không nên chủ quan, lơ là.
Theo bác sĩ Cường ngày Tết là dịp để các thành viên trong gia đình sum họp. Các gia đình thường làm nhiều món ngon để thờ cúng cũng như tiếp đãi khách. Vì vậy, hầu hết mọi người thường thay đổi chế độ ăn hằng ngày, ăn uống nhiều hơn và giờ giấc cũng khác ngày thường.
Những món ăn truyền thống vào dịp Tết thường chứa rất nhiều tinh bột và chất béo như bánh chưng, bánh tét, xôi, giò thủ, các đồ chiên rán,… gây tăng đường huyết nhanh. Không những thế các thực phẩm như bánh kẹo, mứt Tết dù chỉ lai rai cũng có thể kéo đường huyết lên nhanh chóng.
Thực phẩm ngày Tết phong phú là thách thức với bệnh nhân đái tháo đường.
Chính vì vậy, đối với người đái tháo đường mọi người cần phải lên thực đơn cho mình vào ngày Tết và trước Tết nên đến bác sĩ kiểm tra 1 lần để xác định đường huyết cũng như các biến chứng tiềm ẩn đi kèm.
Chế độ của người đái tháo đường
Nếu đường huyết lên xuống thất thường hoặc vượt quá giới hạn an toàn (> 7 mmol/L) trong thời gian dài sẽ gây ra các biến chứng mạn tính như: Tổn thương trên tim mạch, thần kinh; tổn thương thận hoặc suy thận; tổn thương các mạch m.áu võng mạc dẫn đến mù lòa; đục thủy tinh thể; bệnh lý bàn chân; các vấn đề về da, bao gồm cả nhiễm khuẩn, nhiễm nấm và các vết thương khó lành; tổn thương chân răng và n.hiễm t.rùng lợi…
Nếu đường huyết tăng quá cao (> 20 mmol/l) không được điều trị kịp thời, có thể gây ra nhiều biến chứng cấp tính nguy hiểm gây hôn mê, hay t.ử v.ong.
Bác sĩ Cường cho biết kiểm soát đường huyết chính là nhiệm vụ quan trọng nhất của người bệnh. Trong thực đơn hàng ngày dù ngày thường hay Tết thì người bị đái tháo đường vẫn cần giữ lượng kalo đưa vào cơ thể một ngày không quá 1500 kalo.
Một số biện pháp kiểm soát dinh dưỡng đơn giản sau đây có thể giúp bạn phòng ngừa tăng đường huyết trong ngày Tết:
Đảm bảo ăn uống đúng giờ, điều độ, không nên bỏ bữa. Các bữa ăn nên được chia nhỏ thành các bữa chính và bữa phụ, để tránh tăng đường huyết nhiều sau khi ăn. Cần đảm bảo có đầy đủ và cân đối các chất tinh bột, chất đạm, chất béo, chất xơ, vitamin trong thực đơn hàng ngày.
Đối với tinh bột, nên chọn gạo lứt thay cho gạo trắng, bún, phở… Chọn các thực phẩm giàu đạm có nguồn gốc động vật ít béo như thịt nạc, cá, tôm…
Ngoài bị đái tháo đường phải kiêng các món ăn làm từ mỡ và nội tạng động vật. Nên sử dụng dầu thực vật: dầu đậu nành, dầu vừng.
Ăn đa dạng các loại rau và trái cây. Trái cây mang lại nhiều lợi ích cho cơ thể, nhưng người bị Đái tháo đường nên chọn các loại quả có hàm lượng đường ít, như thanh long, bưởi, ổi,…Không nên dùng các loại bánh kẹo ngọt chứa nhiều đường, các loại mứt, hoa quả sấy khô, rượu bia, nước ngọt có gas. Nên tránh những loại thực phẩm được chế biến sẵn như đồ hộp, xúc xích, mì gói…
Ăn uống nhiều đường, tăng nguy cơ viêm khớp dạng thấp
Ăn uống nhiều đường không chỉ làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường, rối loạn chuyển hóa, các bệnh về răng lợi… mà còn dễ làm tái phát viêm khớp dạng thấp.
Mối liên hệ giữa đường và viêm khớp dạng thấp
Những người bị viêm khớp dạng thấp có thể có các triệu chứng nặng lên sau khi tiêu thụ thực phẩm có nhiều đường. Một nghiên cứu gần đây ở Hoa Kỳ cho thấy thực phẩm chứa nhiều đường có thể làm tăng các triệu chứng viêm khớp dạng thấp như đau, sưng và cứng khớp.
Những người bị viêm khớp dạng thấp đã được phát hiện có một loại kháng thể trong cơ thể của họ được gọi là kháng thể protein chống citrullinated – gọi tắt là ACPA (anti-citrullinated protein antibodies). Các kháng thể này có thể gây ra tình trạng viêm và gây ra viêm khớp dạng thấp.
Các chuyên gia tin rằng nồng độ đường cao có thể khiến cơ thể tạo ra nhiều chất ACPA, hậu quả làm cho các triệu chứng viêm khớp dạng thấp trở nên tồi tệ hơn.
Đường và thực phẩm nhiều đường có thể làm tăng các triệu chứng viêm khớp dạng thấp.
Một số nghiên cứu cũng cho thấy, dùng quá nhiều đường có thể làm tăng nồng độ đường huyết, dẫn đến rối loạn chất béo, chất đạm và gây tổn thương mạch m.áu, dây thần kinh bao xung quanh ổ khớp. Đây là điều kiện để quá trình phá hủy màng bao hoạt dịch và sụn khớp ở bệnh viêm khớp dạng thấp diễn ra nhanh hơn.
Những người sử dụng hàm lượng đường lớn trong thực đơn dinh dưỡng hằng ngày thường có mật độ xương thấp hơn hẳn. Xương bị rỗng và rất dễ gặp các tổn thương. Đồng thời nó còn làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường khiến việc điều trị viêm khớp dạng thấp gặp nhiều khó khăn.
Đường cũng được chứng minh là ảnh hưởng đến hệ vi sinh vật đường ruột. Hệ vi sinh vật đường tiêu hóa góp phần tăng cường và cân bằng hệ miễn dịch của cơ thể. Những người bị viêm khớp dạng thấp đã được phát hiện có hệ vi sinh vật đường ruột mất cân bằng và đường có thể “khuyến khích” sự phát triển của vi khuẩn xấu trong đường ruột, kết quả làm gia tăng tình trạng viêm toàn thân và có thể dẫn đến làm tăng tái phát triệu chứng viêm khớp dạng thấp.
Nghiên cứu ở Hoa Kỳ cho thấy những phụ nữ uống 1 cốc soda có đường mỗi ngày có nguy cơ mắc bệnh viêm khớp dạng thấp cao hơn khoảng 60% so với những phụ nữ uống ít hơn 1cốc mỗi tháng.
Giảm lượng đường có làm giảm triệu chứng của viêm khớp dạng thấp?
Nhiều nghiên cứu đã phát hiện ra rằng, chỉ cần giảm mạnh đường khỏi chế độ ăn uống, bệnh nhân sẽ giảm cân và giảm các triệu chứng viêm khớp dạng thấp. Một trong những cách đơn giản nhất để cắt giảm một lượng lớn đường khỏi chế độ ăn là tránh thức ăn và đồ uống có nhiều đường.
Đọc kỹ nhãn thực phẩm và kiểm tra nhãn dinh dưỡng, bạn có thể theo dõi lượng đường trong mỗi khẩu phần. Các bác sĩ khuyên những người bị viêm khớp dạng thấp nên giữ lượng đường bổ sung ở mức dưới 5% tổng lượng calo trong hàng ngày của bạn. Lượng đường và muối ăn khuyến cáo nên dùng: không quá 6 muỗng nhỏ (muỗng cà phê) đường cát và 1 muỗng nhỏ (muỗng cà phê) muối ăn cho mỗi ngày.
Người mắc bệnh viêm khớp dạng thấp cần xây dựng thói quen ăn uống lành mạnh. Các loại bánh kẹo, nước uống có ga, hoặc ăn mặn, ăn vặt thường xuyên có thể khiến hoạt động tái tạo xương khớp bị ảnh hưởng. Điều này gây ra các tác động xấu đến hoạt động của hệ xương khớp (nguyên nhân khởi phát khiến các khớp bị viêm).
Do đó để phòng ngừa viêm khớp nên hạn chế các loại thực phẩm sau: bánh ngọt, nước ngọt, các món ăn vặt, thực phẩm muối chua… Với những người đang điều trị đường nếu muốn dùng đường thì nên dùng các loại đường giảm cân hoặc mật ong trong một số trường hợp để giảm bớt các tác động đến cân nặng và hệ thống xương khớp.
Viêm khớp dạng thấp là bệnh tự miễn có tính chất hệ thống và tiến triển dai dẳng. Bằng cách thay đổi một số thói quen ăn uống và theo dõi lượng đường ăn vào, những người bị viêm khớp dạng thấp có thể giảm các triệu chứng liên quan đến bệnh lý tự miễn dịch này.
Điều quan trọng bạn cần nhớ là viêm khớp dạng thấp là một rối loạn viêm mãn tính, vì vậy bất cứ thứ gì tạo ra tình trạng viêm trong cơ thể đều có thể làm cho các triệu chứng tồi tệ hơn, chẳng hạn như đường.
