Parkinson là một bệnh do thoái hóa hệ thần kinh gây ra. Đây là bệnh rối loạn thoái hóa tiến triển với biểu hiện rối loạn vận động bao gồm: run, chậm chạp, cứng đờ, rối loạn thăng bằng và kiếm soát cơ thể bệnh nhân.
Bệnh Parkinson thường gặp ở người cao t.uổi và có xu hướng mắc bệnh tăng lên do t.uổi thọ trung bình tăng lên. Các thống kê cho thấy Parkinson thường bắt đầu lúc đã trên 60 t.uổi, tuy nhiên có khoảng 1/10 số bệnh nhân bị khởi bệnh trước 50 t.uổi và rất hiếm khi có người khởi phát ở 30 t.uổi.
Theo thông tin của Hiệp hội Bệnh Parkinson Hoa Kỳ, ước tính khoảng 10 đến 20% những người mắc Parkinson được chẩn đoán khi còn trẻ t.uổi, tỷ lệ chiếm khoảng từ 6.000 đến 12.000 người dưới 50 t.uổi ở Hoa Kỳ. Ở nước ta, tỷ lệ mắc Parkinson so với các bệnh thần kinh khác là khoảng 1,6%. Vì vậy việc phát hiện sớm ra bệnh để điều trị đúng nhằm dự phòng biến chứng là vô cùng quan trọng.
1. Dấu hiệu sớm của bệnh Parkinson
Khi mắc bệnh Parkinson ở giai đoạn sớm có thể biểu hiện hay gặp có thể là: mệt mỏi, đau cơ, vụng về khi thực hiện các động tác đơn giản trong sinh hoạt hằng ngày như đi tất, đi giầy, đi dép…. Người bệnh có thể bị rối loạn chữ viết, táo bón, giảm hoạt động một tay khi vận động, vã mồ hôi hoặc triệu chứng sớm là run khi nghỉ không liên tục, kín đáo.
Ở giai đoạn điển hình người bệnh Parkinson có các biểu hiện như sau:
Biểu hiện run: Người bệnh Parkinson sẽ có biểu hiện run khi nghỉ, thấy rõ ở đầu chi, môi, lưỡi. Biểu hiện run thường khu trú ở một bên cơ thể trong nhiều năm đầu, xuất hiện khá sớm, run nhẹ, run có thể tạm mất nhưng sau đó lại xuất hiện lại, khi ngủ hết run, nếu người bệnh xúc động biểu hiện run lại tăng. Trên thực tế, đa phần người bệnh run nhưng cũng có trường hợp hoàn toàn không run.
Người bệnh Parkinson còn đối mặt với nguy cơ ngã do mất thăng bằng
Biểu hiện cứng đơ: Biểu hiện căng cứng thường là triệu chứng sớm nhất và vô cùng quan trọng. Người bệnh thường khó quay cổ, xoay người, đang ngồi trên ghế đứng dậy, trở mình khi nằm trên giường. Các biểu hiện cứng đơ khiến người bệnh khó làm những cử động khéo léo của các ngón tay. Người bệnh Parkinson có nét mặt đờ đẫn, ít biểu lộ cảm xúc như người bình thường, dáng người đi hơi còng xuống.
Biểu hiện chậm vận động: Người bệnh Parkinson khó khởi động các cử động của mình, mọi việc đều làm rất chậm chạp. Biểu hiện giảm vận động ở các động tác thường ngày cài, mở khuy áo, xỏ giầy dép, cắt gọt trái cây. Chữ viết nhỏ dần và viết chậm.
Biểu hiện rối loạn giữ thăng bằng: Khi có biểu hiện này người bệnh sẽ ngồi xuống, đứng lên khỏi ghế khó khăn, nếu xoay trở dễ bị ngã và đi lại di chuyển cũng dễ bị té ngã.
Ngoài ra người bệnh còn có các biểu hiện rối loạn giấc ngủ, trầm cảm và lo âu, đau, mệt mỏi. Về sau có khó nuốt và rối loạn trí nhớ. Người bệnh Parkinson có biểu hiện rối loạn cương, rối loạn bàng quang cấp, hạ huyết áp tư thế và có thể sa sút trí tuệ ở giai đoạn nặng.
2.Biến chứng hay gặp ở người bệnh Parkinson
Parkinson là bệnh mạn tính có tiến triển nặng dần, người bệnh dễ gặp các tác dụng phụ không mong muốn của thuốc điều trị bệnh, người bệnh có thể gặp các biến chứng cụ thể như: Suy mòn, suy kiệt do chức năng đường ruột kém, bệnh nhân run nhiều mất năng lượng và có thể thiếu vitamin D nên dễ gây loãng xương do tình trạng ít vận động.
Người bệnh Parkinson còn đối mặt với nguy cơ ngã do mất thăng bằng, kết hợp với loãng xương vì vậy nguy cơ gãy xương cao, nhất là gãy cổ xương đùi. Có thể bị bội nhiễm phổi hoặc viêm phổi nhất là giai đoạn nặng do bệnh nhân suy mòn kết hợp co cứng cơ nên mất khả năng ho khạc.
3.Người bệnh cần làm gì để dự phòng biến chứng
Để dự phòng biến chứng, người bệnh phải tuân thủ chỉ định của bác sĩ. Tuyệt đối không thay đổi thuốc, tự ý bỏ thuốc. Ngoài ra, người bệnh Parkinson cần thay đổi chế độ ăn uống trong đó ưu tiên các loại rau quả tươi, nhiều chất xơ để tránh tình trạng táo bón.
Do rối loạn vận động và run nên người bệnh Parkinson cần chú ý đến đi lại sinh hoạt, thay đổi tư thế từ từ, đặc biệt là khi đang nằm hoặc ngồi chuyển sang tư thế đứng, hoặc xoay người. Để tránh té ngã người bệnh nên tìm điểm vịn tay khi ngồi dậy như bám vào thành giường, thành ghế hoặc tay vịn cầu thang… để tránh tụt huyết áp đột ngột.
Để giảm co cứng người bệnh cần thường xuyên kiên trì tập vật lý trị liệu, tập luyện các cử động nhịp nhàng để duy trì sự hoạt động thể chất tạo ảnh hưởng tốt đối với tâm lý người bệnh, tránh căng thẳng dẫn tới mất ngủ.
Đối với vấn đề ăn uống, người bệnh cần ăn chậm, luôn luôn ăn miếng nhỏ và nhai thật kỹ rồi mới nuốt. Khi ngủ cần kê cao đầu để tránh bị nghẹn.
Việc giao tiếp thường ngày với người bệnh Parkinson cũng quan trọng nên cần tăng cường giao tiếp, tự tạo niềm vui trong công việc. Hằng ngày nên đọc sách, xem phim hài, nghe nhạc, trồng cây sẽ giúp người bệnh cải thiện tình trạng trầm cảm của mình.
Tóm lại: Parkinson là bệnh thường gặp ở người có t.uổi, việc dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ và tái khám định kỳ là vô cùng quan trọng. Vì vậy, khi có biểu hiện người bệnh cần tới cơ sở y tế để được thăm khám và tư vấn điều trị, tránh những biến chứng trầm trọng ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
5 thói quen uống làm tăng nguy cơ loãng xương của bạn
Hãy bỏ những loại đồ uống này càng sớm càng tốt để có xương chắc khỏe hơn.
Loãng xương, một căn bệnh khiến xương của bạn yếu hơn và dễ gãy hơn, ảnh hưởng đến 10 triệu người Mỹ. Trong khi đó, 44 triệu người Mỹ khác có mật độ xương thấp, có nghĩa là họ có nguy cơ bị loãng xương.
Vì vậy, tại sao điều này lại quan trọng? Vì loãng xương, cứ 2 phụ nữ và 1 trong 4 nam giới thì có 1 người sẽ bị gãy xương trong đời.
Nói một cách dễ hiểu, con số này ở phụ nữ cao hơn nguy cơ bị đau tim, đột quỵ và ung thư vú cộng lại.
Khi đề cập đến việc ngăn ngừa bệnh xương này, các chuyên gia cho biết lối sống của bạn – những gì trong chế độ ăn uống của bạn, tần suất bạn thực hiện bài tập rèn luyện sức mạnh, bạn có hút thuốc hay uống rượu hay không – đóng một vai trò quan trọng.
Cụ thể, các chuyên gia cảnh báo rằng một số thói quen uống có thể làm tăng nguy cơ loãng xương và cần phải tránh bằng mọi giá.
Dưới đây, các chuyên gia dinh dưỡng chia sẻ một số thói quen mà bạn chắc chắn sẽ muốn thực hiện vì lợi ích của sức khỏe xương của bạn, theo Eat This, Not That!
1. Uống rượu
Những người chỉ uống 1 đến 2 ly rượu mỗi ngày có nguy cơ mắc bệnh loãng xương cao gấp 1,34 lần và những người uống từ 2 ly trở lên mỗi ngày có nguy cơ cao gấp 1,63 lần
SHUTTERSTOCK
Nếu có một thói quen mà các chuyên gia dinh dưỡng muốn bạn thay đổi ngay để ngăn ngừa loãng xương, thì đó là uống rượu quá mức – có nghĩa uống là 8 ly trở lên mỗi tuần đối với phụ nữ hoặc 15 ly trở lên mỗi tuần đối với nam giới.
Đây là lý do. Xương của bạn dựa vào một số chất dinh dưỡng quan trọng để duy trì sức mạnh của chúng – như canxi và vitamin D.
Theo chuyên gia dinh dưỡng Samantha Cassetty, đồng tác giả của Sugar Shock, rượu làm tăng lượng canxi được bài tiết qua nước tiểu của bạn, đồng thời cản trở quá trình sản xuất vitamin D.
Khi bạn thường xuyên thiếu các chất dinh dưỡng này, xương của bạn sẽ trở nên yếu hơn.
“Đó là một cú đ.ánh kép vào xương của bạn”, cô Cassetty giải thích.
“Thêm vào đó, việc sử dụng rượu nặng mạn tính có thể gây ra rối loạn hormone ảnh hưởng đến sức khỏe xương của bạn.
Ví dụ, phụ nữ có thể bị k.inh n.guyệt không đều và lượng estrogen thấp hơn, có thể làm tăng nguy cơ loãng xương.
Và uống nhiều rượu bia có thể làm tăng hormone căng thẳng cortisol, có thể làm giảm sự hình thành xương và cũng có thể phá vỡ xương – một chứng bệnh kép khác”, cô Cassetty cho biết thêm.
Cũng lưu ý thêm: Một đ.ánh giá năm 2019 trên tạp chí Drug and Alcohol Dependence cho thấy những người chỉ uống 1 đến 2 ly rượu mỗi ngày có nguy cơ mắc bệnh loãng xương cao gấp 1,34 lần và những người uống từ 2 ly trở lên mỗi ngày có nguy cơ cao gấp 1,63 lần, theo Eat This, Not That!
2. Thường xuyên có đồ uống thể thao
Nhiều người Mỹ tiêu thụ hơn 3.500 mg natri mỗi ngày, gấp đôi lượng tiêu thụ tối đa được khuyến nghị và gấp 7 lần lượng cơ thể cần để hoạt động.
Theo Catherine Gervacio, chuyên gia dinh dưỡng của Living Fit, các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng natri làm tăng lượng canxi đi qua nước tiểu của bạn.
Và sự bài tiết canxi cao hơn có liên quan đến mật độ khoáng xương thấp hơn.
Đồ uống thể thao thương mại có thể có từ 100 đến 300 mg natri mỗi khẩu phần.
Nói cách khác, để đảm bảo cơ thể giữ đủ canxi, tốt hơn hết bạn nên uống nước lọc để giữ đủ nước, theo Eat This, Not That!
3. Uống nước ngọt hằng ngày
Những người uống nước ngọt hằng ngày có nguy cơ gãy xương gần gấp 5 lần so với những người không uống nước ngọt
:SHUTTERSTOCK
Chuyên gia Michelle Rauch cho biết một chất khác có thể làm tăng bài tiết canxi qua nước tiểu của bạn là axit photphoric.
Thật không may, nước ngọt (soda) chỉ tình cờ chứa thành phần này, khiến đồ uống có hương vị thơm ngon và ngăn ngừa sự phát triển của nấm mốc.
Tuy nhiên, đó không phải là tất cả. Chuyên gia Rauch cho biết thêm: “Caffeine trong soda cũng có thể cản trở sự hấp thụ canxi và dẫn đến mất xương”.
Một nghiên cứu năm 2020 trên tạp chí Nutrients cho thấy những người uống nước ngọt hằng ngày có nguy cơ gãy xương gần gấp 5 lần so với những người không uống nước ngọt.
Chuyên gia Cassetty lưu ý: “Một vấn đề khác là nếu bạn đang uống nước ngọt, bạn có thể đang bỏ lỡ các loại thực phẩm và đồ uống bổ dưỡng khác có các chất dinh dưỡng giúp tăng cường xương”.
4. Uống loại sữa không bổ sung dinh dưỡng
Việc tiêu thụ các sản phẩm từ sữa được bổ sung dinh dưỡng hằng ngày làm giảm tỷ lệ gãy xương do loãng xương ở người lớn t.uổi
SHUTTERSTOCK
Cho dù bạn mua sữa bò, sữa hạnh nhân hay sữa yến mạch, việc không tìm kiếm các sản phẩm được bổ sung dinh dưỡng có thể là một sai lầm lớn trong việc hỗ trợ sức khỏe xương của bạn.
Đó là bởi vì sữa tăng cường có chứa thêm canxi và vitamin D, theo Eat This, Not That!
Một nghiên cứu năm 2015 trên Tạp chí Archives of Public Health cho thấy việc tiêu thụ các sản phẩm từ sữa được bổ sung dinh dưỡng hằng ngày làm giảm tỷ lệ gãy xương do loãng xương ở người lớn t.uổi.
5. Uống nước trái cây có đường
Bạn có thể muốn xem qua nhãn dinh dưỡng vào lần tới khi bạn mua một chai nước trái cây vì đôi khi những đồ uống này có chứa thêm đường.
Và cho dù bạn có biết hay không, thì lượng đường đó có thể gây ra một hậu quả rất lớn đối với sức khỏe xương của bạn.
Một đ.ánh giá năm 2021 trên Tạp chí Nutrition cho thấy uống nhiều đồ uống có đường có thể tác động tiêu cực đến mật độ khoáng xương ở người lớn.
Theo một đ.ánh giá năm 2018 trên Missouri Medicine, tiêu thụ quá nhiều đường làm tăng nguy cơ loãng xương theo nhiều cách.
Đầu tiên, nó làm tăng lượng canxi và magiê (cả hai chất dinh dưỡng giúp tăng cường xương) được bài tiết qua nước tiểu của bạn.
Không chỉ vậy, nó còn làm giảm lượng canxi mà cơ thể bạn có thể hấp thụ bằng cách giảm mức độ hoạt động của vitamin D trong hệ thống của bạn, theo Eat This, Not That!
